هر ساله، میلیون‌ها مسلمان از سراسر جهان برای برگزاری مراسم حج، گرد هم می‌آیند و یک سفر معنوی را آغاز می‌کنند. از سال ۲۰۲۰، به دلیل کرونا، سفر زیارتی به مکه به حالت تعلیق درآمد. اما حالا، بعد از چند سال وقفه، زائران می‌توانند برای حج تمتع به مکه بروند. این در حالی است که عربستان شرایط جدیدی برای مسافران کشورهای اروپایی از جمله آلمان وضع کرده است که سبب می‌شود، برخی از افراد باز هم امکان سفر به حج را نداشته باشند. مورات گوموش، دبیر کل شورای اسلامی جمهوری فدرال آلمان در یادداشتی که برای سایت اسلامیک نوشته؛ به نحوه فعالیت کاروان‌های حج در کشورهای اروپایی از جمله آلمان، روند جدید و مشکلات به وجود آمده برای زائران اشاره کرده است که در ادامه می‌خوانید:

در کشورهای اسلامی، نهادهای دولتی مسئول آماده‌سازی و اجرای برنامه‌های مذهبی هستند. این در حالی است که مسلمانان در اروپا سال‌ها است که به حال خود رها شده‌اند و به مرور زمان و به طور مستقل، امکاناتی را برای نیازهای مذهبی خود فراهم کرده‌اند. این امکانات، شامل سازماندهی مراسم حج تمتع و عمره نیز می‌شود. برای این منظور، آن‌ها ساختارهایی را ایجاد کرده‌اند که در تمام زمینه‌های مربوط به سفر حج فعالیت دارند و هر ساله مراسم حج تمتع و عمره را برای ده‌ها هزار مسلمان در کشورهای اروپایی از جمله آلمان سازماندهی می‌کنند و حتی خدمات اضافی را برای زائران دارای معلولیت نیز ارائه می‌دهند.

در آلمان، رسیدگی به زائران شامل آماده‌سازی و اجرای مراسم مذهبی و معنوی حج توسط کادر معتمد و مجرب است. در واقع مسئولان کاروان‌های حج در این کشور، فعالیت‌هایی مانند تکمیل مدارک، درخواست ویزا و انجام معاینات پزشکی مورد نیاز را برای زائران انجام می‌دهند. همچنین در سایت کاروان‌های حج در آلمان، افرادی حضور دارند که به صورت آنلاین به سوالات زائران پاسخ می‌دهند.

در آلمان، بیشتر کارکنان کاروان‌های حج، امامان یا افرادی با اطلاعات کامل مذهبی هستند. آن‌ها در جوامع مساجد آلمان فعالیت دارند و به همین دلیل، زائران و نیازهای آن‌ها را به خوبی می‌شناسند. در عین حال، امامان مساجد در میان اعضای سازمان‌های اسلامی از احترام زیادی برخوردارند و به همین‌دلیل به آن‌ها اعتماد کامل دارند. 

در هنگام برگزاری مراسم حج نیز، اگر زائران با مشکلاتی مانند بیماری، گم شدن مدارک مهم و یا مشکلات دیگری مواجه شوند، کارکنان کاروان‌ها در کنارشان هستند. علاوه بر این، بسیاری از مسلمانان در زمان حج، لحظات بسیار احساسی را تجربه می‌کنند و حضور امامان جماعت می‌تواند در این شرایط به آن‌ها کمک کند. علاوه بر این‌ها، مسئولان کاروان‌های حج در اروپا به‌ویژه از آلمان، همواره نقش نماینده منافع مسلمانان اروپایی در گفت‌وگو با مقامات سعودی را بر عهده دارند.

با همه این اوصاف، در اوایل سال ۲۰۲۰ اعلام شد که مراسم حج به دلیل شیوع بیماری کرونا به حالت تعلیق درآمده است. دو سال بعد یعنی در اوایل سال ۲۰۲۲، دولت عربستان سعودی پس از یک وقفه دو ساله اعلام کرد که تعداد محدودی از مسلمانان خارج از عربستان سعودی امکان شرکت در مراسم حج امسال را خواهند داشت. اما این همه ماجرا نیست. مقامات عربستان سعودی همچنین چند هفته پیش اعلام کردند که مسئولان تور و برگزارکنندگان حج در اروپا دیگر مجاز به برگزاری مراسم حج نیستند. کاروان‌های حج به طور کامل از روند برگزاری مراسم حج حذف می‌شوند و زائران از این پس می‌توانند از طریق سایت تازه تاسیس، برای سفر زیارتی به عربستان اقدام کنند.

قوانین جدید، هزینه‌های جدید

این در حالی است که رویه جدید از چند جهت برای مسلمانان آلمان و اروپا مشکل‌ساز خواهد بود. همه می‌دانیم که زائران خانه خدا، برای سؤالات مختلفی که پیش از سفر برایشان ایجاد می‌شود، نیاز به تماس با افراد متخصص دارند. اما تغییر ساختار در سفر حج و محرومیت سازمان‌دهندگان اروپایی، باعث می‌شود که زائران با مشکل مواجه شوند. این تغییر همچنین موجب می‌شود که مسلمانان برای تعیین زمان سفر حج نیز، شرایط پیچیده‌ای پیدا کنند. چرا که براساس قوانین جدید، تاریخ دقیق عزیمت و بازگشت از عربستان، چند روز قبل از شروع سفر اعلام خواهد شد و این بدان معناست که مسلمانان در آلمان، هنگام درخواست برای مرخصی خود با علامت سوال‌های بزرگ روبرو می‌شوند. این در حالی است که سازمان‌دهندگان آلمانی همیشه اطلاعات موثقی در مورد زمان دقیق عزیمت و بازگشت به زائران ارائه می‌دادند. علاوه بر این‌ها، تنها گزینه پرداخت به شیوه جدید، با کارت اعتباری است که می‌تواند برای زائران آلمانی مشکل‌ساز باشد. چرا که از یک‌سو، بسیاری از مسلمانان در آلمان، کارت اعتباری ندارند و از سوی دیگر، کارت اعتباری بسیاری از افراد نیز امکان پرداخت همه هزینه سفر را به آن‌ها نمی‌دهد. جالب است؛ بدانید هزینه سفر حج که به تازگی توسط مقامات عربستان سعودی تعیین شده، حدود ۹۵۰۰ یورو است. این در حالی است که ۳ سال پیش، سفر حج از اروپا حدود ۵ هزار یورو هزینه داشت.

در کنار این‌ها، براساس تصمیم جدید دولت عربستان سعودی، تنها شرکت هواپیمایی دولتی عربستان اجازه پرواز به اماکن مقدس را دارد و این شرایط نیز محدودیت‌های زیادی برای زائران اروپا ایجاد می‌کند. 

همان‌طور که در این گزارش قید شده است: با قوانین جدید، مسلمانانی که از کشورهای اروپایی مانند آلمان برای سفر حج اقدام کرده‌اند، با بلاتکلیفی و مشکلات زیادی روبرو هستند. در واقع مسلمانان آلمانی در حالی خود را برای حج آماده می‌کنند که شرایط سفر آن‌ها به هیچ‌وجه مشخص نیست و این در حالی است که در سال‌های قبل، چندین ماه مانده به موعد برگزاری حج، مقدمات حضور زائران فراهم می‌شد. علاوه بر این‌ها، هزینه سفر و نوع پرداخت هزینه‌های مربوط به حج نیز به شکلی است که برای بسیاری از مسلمانان آلمان، مشکل ساز خواهد بود. حال باید منتظر بود و دید که آیا سازمان‌های اسلامی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی می‌توانند، مقامات عربستان سعودی را برای تغییر شرایط جدید قانع کنند یا نه! 

 منبع: سایت اسلامیک

لینک گزارش:

https://www.islamiq.de/2022/07/02/neue-regeln-beim-hadsch-was-bedeuten-sie-fuer-muslime-in-europa/